หลายคนคงเคยรู้สึกกระหายน้ำขณะออกกำลังกายหรือหลังการออกกำลังกาย จนต้องรีบคว้าขวดน้ำมาดื่มทันที ในขณะที่บางคนยอมทนหิวน้ำ รอดื่มทีเดียวตอนออกกำลังกายเสร็จ แต่รู้หรือไม่ว่าลักษณะนิสัยการดื่มน้ำแบบต่างๆ นั้น อาจส่งผลต่อร่างกายมากกว่าที่เราคิด
การดื่มน้ำมากเกินไปอาจทำให้โซเดียมในร่างกายถูกเจือจาง ส่งผลให้เกิดภาวะช็อก หรือที่เรียกกันว่า ไฮโปนาทรีเมีย (Hyponatremia) เสี่ยงต่อการเสียชีวิตได้ หรือการดื่มน้ำน้อยเกินไปก็อาจทำให้ประสิทธิภาพในการออกกำลังกายลดลง ร่างกายเกิดภาวะขาดน้ำ (Dehydration) จนเป็นตะคริวได้อีกด้วย ถ้าเช่นนั้นเราควรดื่มน้ำอย่างไรขณะออกกำลังกาย จึงจะเหมาะสมและดีต่อร่างกายมากที่สุด และน้ำมีผลอย่างไรต่อการออกกำลังกาย
ขณะออกกำลังกาย เราควรดื่มน้ำเมื่อไหร่?
การดื่มน้ำที่ถูกต้องนั้นควรดื่มเมื่อรู้สึกกระหายน้ำ เพราะในขณะที่ร่างกายของเราสูญเสียเหงื่อไปกับการออกกำลังกาย ร่างกายก็จะเริ่มขาดสมดุลในการทำงาน สมองส่วนไฮโปทาลามัส (Hypotalamus) ซึ่งมีหน้าที่ควบคุมความกระหายน้ำ จะกระตุ้นให้ร่างกายรู้สึกกระหายน้ำ เป็นการส่งสัญญาณเตือนจากร่างกายของเรา ดังนั้นเมื่อรู้สึกกระหายน้ำ เราก็ควรดื่มน้ำทันที ที่สำคัญคือน้ำที่ดื่มควรเป็นน้ำที่มั่นใจได้ว่าสะอาด มีคุณภาพ เพราะน้ำบริสุทธิ์จะช่วยให้ร่างกายนำไปใช้ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ
ดื่มน้ำอย่างไรถึงจะเหมาะสม?
การดื่มน้ำแต่ละครั้ง ไม่ควรดื่มจนรู้สึกว่าอิ่มน้ำ เพราะการดื่มน้ำมากเกินไปในขณะออกกำลังกาย จะส่งผลให้เลือดถูกเจือจางอย่างรวดเร็ว ปริมาณโซเดียมและสารสำคัญต่างๆ ในกระแสเลือดจะลดลงกระทันหันและเสียสมดุล ทำให้เกิดภาวะไฮโปนาทรีเมีย (Hyponatremia) หรือภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ และอาจร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ จึงควรดื่มแต่พอดับกระหาย ค่อยๆ ดื่มช้าๆ ครั้งละ 1-2 อึก เพื่อให้ร่างกายค่อยๆ ปรับสภาพ เมื่อรู้สึกว่าอาการกระหายน้ำบรรเทาลงให้หยุดดื่ม และต้องดื่มน้ำที่สะอาดเท่านั้น
คนในช่วงอายุและเพศที่แตกต่างกัน ต้องการดื่มน้ำในปริมาณมากน้อยไม่เท่ากัน เช่น ผู้ชายอายุ 19-70 ปี จะมีความต้องการน้ำประมาณ 3.7 ลิตรต่อวัน และผู้หญิงอายุ 19-70 ปี ต้องการน้ำประมาณ 2.7 ลิตรต่อวัน ซึ่งในปริมาณนี้รวมถึงน้ำที่ได้รับจากทั้งอาหารและน้ำดื่ม
ความสำคัญของน้ำในการออกกำลังกาย
ขณะออกกำลังกาย ร่างกายจะระบายความร้อนผ่านการขับเหงื่อมากที่สุด ซึ่งทำให้มีการสูญเสียเกลือแร่และน้ำในร่างกายออกไป เราเรียกน้ำในร่างกายที่มีส่วนประกอบเป็นเกลือแร่ชนิดต่างๆ นี้ว่า อิเล็กโตรไลต์ โดยเฉพาะโซเดียมและโพแทสเซียมซึ่งเป็นแร่ธาตุหลักในการควบคุมสมดุลน้ำของร่างกายเมื่อเกิดการสูญเสียน้ำและเหงื่อจากการออกกำลังกาย ถ้าร่างกายขาดแร่ธาตุนี้มากๆ จะเกิดอาการอ่อนเพลีย กระสับกระส่าย และเกิดการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ ทำให้เป็นตะคริวได้
ดังนั้นการดื่มน้ำหรือดื่มเครื่องดื่มที่ช่วยควบคุมสมดุลของอิเล็กโตรไลต์และน้ำตาลกลูโคสระหว่างการออกกำลังกาย จึงช่วยทดแทนการสูญเสียดังกล่าวและต้องดื่มให้เพียงพอและเหมาะสมกับความต้องการของร่างกายในขณะนั้นด้วย
จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อร่างกายขาดน้ำ?
สภาวะร่างกายการขาดน้ำ หรือดีไฮเดรชั่น (Dehydration) เป็นภาวะที่ร่างกายมีการสูญเสียน้ำ ส่งผลให้การทำงานของร่างกายผิดปกติไป เช่น ความดันเลือดลดลง ปากแห้ง ผิวแห้งเนื่องจากเหงื่อน้อยลง ร่างกายระบายความร้อนได้ไม่ดี เป็นตะคริว การคิดอ่านช้าลง สูญเสียประสิทธิภาพในการเคลื่อนไหว และอาจถึงขั้นหมดสติและเสียชีวิตได้ เพราะเซลล์ในร่างกายทุกเซลล์ล้วนมีน้ำเป็นส่วนประกอบทั้งสิ้น ยิ่งหากคุณกำลังออกกำลังกายเพื่อลดน้ำหนักอยู่ ก็ยิ่งไม่ควรปล่อยให้ร่างกายขาดน้ำ เพราะน้ำจะช่วยให้ระบบเมทาบอลิซึม หรือระบบเผาผลาญพลังงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และออกกำลังกายได้ยาวนาน และนั่นก็หมายความว่าคุณจะมีเวลาในการเบิร์นไขมันเพิ่มมากขึ้นด้วยนั่นเอง
ควรจะดื่มน้ำอะไร?
การดื่มน้ำเปล่าถือว่าเพียงพอแล้วต่อความต้องการของร่างกาย เนื่องจากในเหงื่อของมนุษย์มีน้ำเป็นส่วนประกอบมากถึง 99% ส่วนที่เหลืออีก 1% เป็นโซเดียม ยูเรีย ไขมัน น้ำตาล โพแทสเซียม แมกนีเซียม เหล็ก และกรดอะมิโนบางชนิด ส่วนที่สูญเสียไปส่วนใหญ่แล้วเป็นน้ำแทบทั้งสิ้น การดื่มน้ำเปล่าจึงเหมาะสมที่สุดในการทดแทนน้ำส่วนที่เสียไปขณะออกกำลังกาย แต่ก็ต้องเป็นน้ำที่สะอาดผ่านการกรองจากเครื่องกรองที่ได้มาตรฐานที่ยังคงคุณค่าของแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกาย เช่น แคลเซียม แมกนีเซียม และฟลูออไรด์
ไม่ว่าจะเป็นการดื่มน้ำมากเกินไปหรือหรือการขาดน้ำขณะออกกำลังกาย ล้วนแล้วแต่ส่งผลเสียต่อร่างกายทั้งนั้น ในบางครั้งผู้คุมการออกกำลังกาย เช่น เทรนเนอร์ โค้ช ผู้ฝึกสอน ไม่อนุญาตให้ดื่มน้ำขณะออกกำลังกาย โดยให้เหตุผลว่าต้องการฝึกร่างกายและความอดทน ถือเป็นความเชื่อที่ผิดมหันต์ และถ้าหากคุณยังเชื่อแบบนี้อยู่ ก็ขอให้ลบความเชื่อนั้นเสีย ทางที่ดีก่อนออกกำลังกายทุกครั้ง ควรเตรียมน้ำดื่มให้พร้อมสำหรับตัวเองอยู่เสมอ หากรู้สึกกระหายก็หยิบมาดื่มได้ทันทีตามความต้องการ เนื่องจากร่างกายของเราเป็นผู้สั่งให้เราดื่มน้ำ ถ้าเราไม่เชื่อร่างกายของเรา แล้วเราจะเชื่อใครล่ะครับ
